Kim są Chyrowiacy?
Chyrowiakami nazywano uczniów Zakładu oo. Jezuitów, który działał w Chyrowie w latach 1886-1939. Była to prywatna szkoła dla chłopców, która miała status gimnazjum i opierała się na tradycjach jezuickiego szkolnictwa.
Zakład Chyrowski był jedną z najlepszych placówek edukacyjnych na świecie. Uczniowie studiowali w dużym i wygodnym budynku, który miał 330 pokoi i 2 kilometry korytarzy.
Do celów nauki i rozwoju intelektualnego służyły dobrze wyposażone pracownie: geograficzna, fizyczna, chemiczna, zajęć praktycznych, rysunku, kilka bibliotek z ponad 36 000 książek, ogród botaniczny, muzeum przyrodnicze i różne kolekcje, obserwatorium astronomiczne i sala teatralna. Uczniowie otrzymywali wszystko, co było niezbędne do nauki i życia.
Dla rekreacji i zdrowego stylu życia doskonałe warunki zapewniały boiska i sale rekreacyjne dla każdej klasy , a także korty tenisowe, pływalnie i kręgielnie. Uczniowie mieli wszystko, czego potrzebowali do uprawiania sportów, takich jak piłka nożna, siatkówka, koszykówka, lekkoatletyka, tenis, pływanie, wioślarstwo, kręgle, jazda na rowerze, jazda na nartach, sankach, łyżwach, hokej, bilard, różne gry planszowe.
Wśród absolwentów uczelni było wiele zasłużonych postaci, które odegrały znaczącą rolę w historii Polski i świata, w szczególności:
- Eugeniusz Kwiatkowski – twórca portu w Gdyni i Centralnego Okręgu Przemysłowego, wicepremier Polski.
- Miczysław Orłowicz – ojciec polskiej turystyki, autor licznych przewodników turystycznych.
- Jerzy Сhoróbski – stworzył i kierował pierwszym centrum neurochirurgii w Polsce. Jako pierwszy w Polsce przeprowadził operację na mózgu.
- Zbigniew Kozar – był jednym z założycieli Polskiego Towarzystwa Parazytologicznego i jego wieloletnim prezesem, z jego inicjatywy powstała także Europejska i Światowa Federacja Parazytologów.
- Zenon Martynowicz – organizator Państwowego Instytutu Farmaceutycznego w Warszawie, później dyrektor Chemicznego Instytutu Badawczego.
- Antoni Sabatowski – autor pierwszego podręcznika na temat klimatu i hydroterapii w Polsce. W 1945 r. założył Państwowy Instytut Balneologiczny w Krakowie.
- Roman Rudniewski – pionier przemysłu radiotechnicznego w Polsce, był prezesem Polskiego Towarzystwa Radiotechnicznego. Zorganizował pierwszą w historii Polski audycję radiową.
- Jerzy Jaroń – pionier polskiej informatyki. Był nowatorem wprowadzania idei cybernetycznych w nauce, zastosowania komputerów w badaniach naukowych.
- Czesław Czapów – jeden z twórców polskiej pedagogiki resocjalizacyjnej. Z jego inicjatywy powstał Instytut Profilaktyki Społecznej i Resocjalizacji na Uniwersytecie Warszawskim.
- Kazimierz Junosza-Stępowski – pionier polskiego kina, jeden z najwybitniejszych polskich aktorów. Wystąpił w dwóch pierwszych polskich filmach w historii – „Przygoda dorożkarza” i „Powrót birbanta”
- Janusz Warnecki – reżyser pierwszego polskiego filmu historycznego „Księżna Łowicka” (1932) i pierwszego polskiego filmu w pełni udźwiękowionego „Każdemu wolno kochać” (1933)
- Kazimierz Wierzyński – poeta, pisarz. Za zbiór wierszy „Laur Olimpijski” zdobył złoty medal w Konkursie Sztuki i Literatury na IX Letnich Igrzyskach Olimpijskich w Amsterdamie w 1928 roku
Wielu uczniów Zakładu oo. Jezuitów w Chyrowie mieszkało i pracowało za granicą. Ślady Chyrowiaków można znaleźć w ponad 80 krajach.
Przez lata istnienia Zakładu studiowało tam 6170 uczniów. Niektórzy z nich napisali książki lub pozostawili wspomnienia o swoim życiu i pobycie w Zakładzie.
Dalsza dokumentacja ich niezwykłych życiorysów oraz osiągnięć potrzebuje badań i opracowań. Pomoże to zrozumieć fenomen dziedzictwa pozostawionego przez Chyrowiaków. Właśnie w tym celu została stworzona ta strona.