Antoni Zatwarnicki. Przez Papuę i Nigerię do Australii

Antoni Marian Zatwarnicki urodził się 17 stycznia 1920 w Chyrowie. Był synem kolejarza, naczelnika stacji Antoniego Zatwarnickiego i Julii z Dymnickich. Prawdopodobnie decyzja o wysłaniu Antoniego Mariana na nauki do Zakładu oo. Jezuitów zapadła nie tylko z powodu, że mieszkali blisko szkoły, a też że jego ojciec w latach 1888-98 był uczniem Chyrowskiej uczelni, tu zdał maturę i później był aktywnym członkiem „Związku byłych Chyrowiaków”.

Pobyt syna w Zakładzie jednak nie był długi. Do Zakładu Chyrowskiego Antoni Marian uczęszczał w latach 1930-33. Póżniej kontynuował naukę w gimnazjum we Lwowie.

O Antonim Zatwarnickim wspomina jego chyrowski kolega Tadeusz Lewicki. „Tonek uprawiał nieźle różne dyscypliny sportowe, a największe “ciągotki” miał do biegania. Na zawodach lekkoatletycznych przed 1939 r., gdzie biegał pod pseudonimem „Orlewicz” (uczniom Zakładu nie wolno było należeć do żadnego klubu sportowego), uzyskał bardzo dobry w owym czasie rezultat 11,00 sek na “setkę”.

Uprawianie sportu pomogło Antoniemu w czasie II wojny światowej.
Jak wspomina Tadeusz Lewicki, po wkroczeniu Sowietów wybrał się z innymi kolegami – sportowcami przez zieloną granicę do GG w celach handlowych. Nie wrócił jednak do domu, jako jedyny z grupy. W nocy, w czasie przejścia granicy zagubił się. Wykorzystując znajomość z innymi sportowcami przedostał się na nartach przez Tatry do Słowacji, a potem na Węgry.

Z Węgier Antoni Zatwarnicki przedostał się do Francji, gdzie służył w Legionie Polskim, a następnie do Szwajcarii, gdzie kształcił się na weterynarza na Uniwersytecie w Zurychu. Po ukończeniu w 1947 r. studiów przejściowo pracował jako asystent lekarzy weterynarii: dr Balmera w Mühlethurnen, dr. Landolta w Näfels, dr Monna w Disentis, i dr Serena w Grono.

W 1950 roku opuścił Szwajcarię i udał się do Port Moresby w Papui Nowej Gwinei. Podjął tam pracę w „Department of Agriculture, Stock and Fisheries” W miejscowości Kila-Kila uczestniczył w projekcie mającym na celu wyhodowanie bydła odpornego na upał. Również pracował nad projektem eliminacji kleszczy, w związku z czym podróżował do różnych części kraju, gdzie zaprzyjaźnił się z wieloma ludźmi.

Później przez pewien czas przebywał w Nigerii, gdzie był zatrudniony w „British Colonial Service”, a następnie w 1960 r. osiedlił się w Fairfield niedaleko Sydney w Australii, gdzie pracował jako lekarz weterynarii. Praktykę prowadził pod nazwiskiem „Hart” do 1994 roku dopóki zły stan zdrowia nie zmusił go do przejścia na emeryturę.

Antoni Hart Zatwarnicki odszedł 4 lutego 1997 roku w wieku 77 lat. Był Chyrowiakiem, który mieszkał w jednym z najbardziej egzotycznych krajów świata.

Źródła

• Andreas Pospischil, Stephan Häsler, Mariusz Paweł Kowalewski. Historia polskich lekarzy weterynarii internowanych w Szwajcarii
  w latach 1940–1947.
• Tadeusz Lewicki, Stanisław Sosnowski. Nasz dawny Chyrów. – Wrocław, 2005
• https://www.pngaa.net/Vale/vale_june97.htm
• https://digitalcollections.its-arolsen.org/