Ile kosztowała nauka w Zakładzie oo. Jezuitów w Chyrowie?
Doskonale wyposażone klasy i pracownie, biblioteka z ponad 36 000 książek, wyżywienie 5 razy dziennie, boiska sportowe dla każdej klasy oraz całodobowa opieka nauczycieli i wychowawców. Można podziwiać wspaniałe warunki, które oferował uczniom Zakład oo. Jezuitów w Chyrowie, jednak warto pamiętać, że za to wszystko trzeba było zapłacić sporo pieniędzy. Studia w Zakładzie były dostępne tylko dla dzieci z zamożnych rodzin. W tym artykule rozpatrzymy nie tylko rozmiar czesnego w Zakładzie Chyrowskim w różnych okresach, ale także postaramy się zrozumieć, ile mogłoby to kosztować we współczesnej walucie.
Historia Zakładu Ojców Jezuitów w Chyrowie obejmuje kilka okresów historycznych, w tym okres Austro-Węgier (1886-1914), I wojny światowej (1914-1918) oraz okres II Rzeczypospolitej (1919-1939). W tych okresach zarówno koszt czesnego, jak i waluta, w której uiszczana była płatność, wielokrotnie się zmieniały.
Od momentu otwarcia w 1886 r. w Zakładzie Chyrowskim istniały dwa oddziały: tańszy i droższy. Nauka w tańszym kosztowała 25 guldenów miesięcznie lub 250 rocznie. Jeszcze 50 guldenów rocznie trzeba było zapłacić na dodatkowe wydatki, takie jak książki i artykuły papiernicze, pościel, lekarstwa.
Nauka w droższym oddziale kosztowała 50 guldenów miesięcznie lub 500 rocznie. 100 guldenów rocznie trzeba było zapłacić na dodatkowe wydatki.
Dzięki stronie Eurologisch.at możemy przeliczyć te kwoty na współczesne pieniądze[1]. Tak więc w pierwszych latach istnienia Zakładu Chyrowskiego edukacja jednego ucznia kosztowała co najmniej 300 guldenów, czyli dzisiaj 4200 euro, uczniowie, którzy uczęszczali do droższego oddziału, płacili co najmniej 600 guldenów, czyli około 8500 euro.
Kwota ta nie obejmowała opłat za zajęcia dodatkowe, takie jak lekcje muzyki, rysunku, tańca, szermierki, na które uczniowie uczęszczali fakultatywnie. Koszt wszystkich dodatkowych zajęć mógł sięgać nawet około 200 guldenów rocznie.
Ogólnie biorąc, na pierwszym etapie istnienia Zakładu Chyrowskiego w latach 1886-1896, czesne jednego ucznia w Zakładzie wynosiło średnio 7-8 tysięcy euro rocznie. Niektórzy uczniowie, którzy uczęszczali do droższego oddziału i uczestniczyli w różnych dodatkowych zajęciach mogli zapłacić nawet 800 guldenów czyli ponad 11 500 euro rocznie.
W 1896 r. zniesiono podział na oddziały, ponieważ droższy oddział nie był popularny. Od tego momentu dla wszystkich została ustalona jednakowa cena. Wynosiła ona 300 guldenów czesnego rocznie oraz 50 guldenów na dodatkowe wydatki i 20 guldenów na utrzymanie i remont gmachu Zakładowego. Od tego momentu i aż do I wojny światowej minimalne czesne w Zakładzie stanowiło około 5500 euro rocznie. Od 1500 do 3000 euro mogły kosztować dodatkowe zajęcia.
W czasie I wojny światowej i pierwszych lat odrodzonego Państwa Polskiego pod wpływem inflacji ceny zmieniały się co roku i generalnie spadły w porównaniu do cen w poprzednim okresie. Były nawet lata, kiedy koszt czesnego był powiązany z ceną pszenicy.
W drugiej połowie lat dwudziestych XX wieku nadeszły stosunkowo stabilne czasy. W 1928 r. minimalne czesne bez dodatkowych opłat wynosiło 165 zł miesięcznie lub 1650 zł rocznie. Aby obliczyć równowartość we współczesnej walucie możemy użyć ówczesnego kursu wymiany dolara[2] [3]. Więc kwota ta w ujęciu współczesnym wynosi w przybliżeniu 2400 euro.
Po reformie oświatowej w Polsce w drugiej połowie lat trzydziestych XX w. czesne w Zakładzie oo. Jezuitów w Chyrowie zależało od poziomu edukacji. Uczniowie podstawówki płacili rocznie 990 zł czyli około 3000 euro. Uczniowie gimnazjum musieli płacić co najmniej 1500 zł lub 4500 euro rocznie, a licealiści – 1600 zł lub 4800 euro rocznie.
Nie uwzględnia to dodatkowych opłat. Średnio jeden rok nauki w tym okresie kosztował 2000 zł czyli dzisiaj prawie 6000 euro.
Oczywiście te kwoty są przybliżone i dają jedynie pojęcie o możliwym poziomie siły nabywczej pieniędzy, które rodzice wydawali na edukację swoich dzieci w Zakładzie Chyrowskim.
Aby uzupełnić temat, warto również wspomnieć o cenach we współczesnych szkołach jezuickich. Rok nauki w Zespole Szkół Jezuitów im. Św. Stanisława Kostki w Gdyni kosztuje 12 000 zł lub 2700 euro. Czesne w austriackim Collegium Jezuickim w Kalksburgu wynosi 4600 euro rocznie. Prestiżowa szkoła jezuicka Regis High School na Manhattanie w Nowym Jorku kosztuje około 18 000 dolarów lub 15 000 euro rocznie. Podobne ceny są też w innych szkołach jezuickich w Stanach Zjednoczonych.
Bogdan Sywanycz
[1] https://www.eurologisch.at/docroot/waehrungsrechner/#/
[2] https://dobroni.pl/artykul/przedwojenne-kursy-walut/565588
[3] https://www.dollartimes.com/inflation/inflation.php?amount=1&year=1939
